Nazwa rośliny;ważniejsze składniki;zastosowanie
Aloes;w liściach: sok żywiczny zw. aloną
zawierający aloinę i aloemodynę;"silny środek oczyszczający stosowany w formie
okładów przy oparzeniach, egzemach,
przyspiesza gojenie się ran"
Arcydzięgiel litwor;w kłączu i korzeniach: olejki lotne
i światłoczuła angelicyna w owocach:
olejek z fellandrynem i pochodnymi kumaryny;"napar z liści na przeziębienia, zmniejsza wzdęcia
kruszone liście przeciwdziałają chorobie
lokomocyjnej, odświeżają powietrze"
Arnika górska;"w kwiecie: flawon arnikowy, arnicyna
kompleks goryczkowy, cholina w kwiecie
i kłączu: garbniki, saponina, inulina, olejki lotne";napar i nalewka doustnie w niektórych
schorzeniach serca i wątroby oraz zewnętrznie
jako lek antyseptyczny i przeciwzapalny
Babka lancetowata;"w liściach: irydoidy (gł. aukubina i katalpol),
flawonoidy, garbniki, śluzy";"odwar z liści zewnętrznie jako lek
przeciwzapalny i antyseptyczny w chorobach
skóry i śluzówek, wewnętrznie jako lek
przeciwkaszlowy i w schorzeniach
przewodu pokarmowego"
Babka zwyczajna;"w liściach: irydoidy (gł. aukubina i katalpol),
kwasy organiczne, garbniki, saponiny,
flawonoidy, gorzki glikozyd, śluzy";"odwar z liści zewnętrznie jako lek przeciwzapalny
i antyseptyczny (w stanach zapalnych skóry,
spojówek, powiek), przyspiesza gojenie się ran
wewnętrznie jako lek przeciwkaszlowy
i w schorzeniach przewodu pokarmowego"
Bez czarny;"w kwiatach: olejek eteryczny, glikozyd
cyjanogenny, flawonoidy (rutyna, kempferol,
kwercytyna), saponiny trójterpenowe, garbniki
w owocach: glikozyd cyjanogenny, antocyjany,
garbniki, kwasy organiczne, cukry";"odwar z kwiatów lek napotny, przeciwgorączko-
wy i moczopędny zewnętrznie w stanach
zapalnych oczu i gardła owoce działają
rozwalniająco, przeciwcukrzycowo
i przeciwbólowo"
Bieluń dziędzierzawa;"w liściach: alkaloidy tropanowe (m.in.
hioscyjamina, atropina, skopolamina), garbniki,
flawonoidy, kwasy organiczne";"z liści papierosy przeciwko astmie, środek
przeciwpotny, ściągający i antyseptyczny nalewka
na liściach lek w chorobie Parkinsona"
Borówka brusznica;"w liściach: glikozydy fenolowe (arbutyna,
metyloarbutyna, erykolina), garbniki
katechinowe, kwasy organiczne, flawonoidy
w owocach: antocyjany, garbniki, karotenoidy";"odwar z liści lek moczopędny, odkażający drogi
moczowe, przeciwbiegunkowy i antyseptyczny
"
Borówka czarna;"w liściach: znaczne ilości garbników glikozydy
flawonowe i fenolowe (arbutyna), olejek
eteryczny w owocach: garbniki, kwasy
organiczne, antocyjany, karotenoidy";"odwary z liści w stanach zapalnych dróg
moczowych, przewodu pokarmowego, środek
pomocniczy w leczeniu cukrzycy owoce mają
działanie przeciwbiegunkowe, antyseptyczne,
przeciwgorączkowe, przeciwrobaczycowe"
Brzoza brodawkowata;"w liściach: saponiny, flawonoidy, olejek";"odwar z liści lek moczopędny, zewnętrznie"
i brzoza omszona;"eteryczy, garbniki, związki trójterpenowe
w pączkach: olejek eteryczny (alkohol
seskwiterpenowy, trójterpentyny), związki
żywicowate dziegieć brzozowy zawiera fenol,
gwajakol, pirokatechol";"w leczeniu chorób skórnych liście wchodzą
w skład wielu mieszanek ziołowych, m.in.
stosowanych w schorzeniach dróg moczowych
pączki brzozowe środek żółciopędny, zewnętrznie
przeciw wypryskom i liszajom"
Bylica estragon;"w zielu: olejek eteryczny, karoten, alkaloidy,
flawonoidy, fitosterole, kumaryny, garbniki";"odwar z ziela lek żółciopędny, moczopędny,
antyseptyczny, antyskurczowy"
Bylica piołun;"w zielu: substancje goryczowe (abstyntyna,
artabsyna), olejki eteryczne (tujol, tujon, pinen,
kadinen, chamazulen), garbniki";"ziele stosowane wewnętrznie lek żółciopędny,
moczopędny, wzmacniający pobudza wydzielanie
soku żołądkowego zewnętrznie: lek przeciw
wszawicy i świerzbowi"
Chmiel zwyczajny;"w owocostanach (szyszkach ) i gruczołach
wydzielniczych chmielu: olejki eteryczne,
związki żywicowe i goryczowe, flawonoidy, trójterpeny";"napar z szyszek lek uspokajający, obniżający
ciśnienie, ułatwiający trawienie z gruczołów
chmielu lek kojący system nerwowy"
Czosnek pospolity;"w cebuli czosnku: olejek eteryczny, w skład
którego wchodzą związki siarki, m.in.alliina";"sok środek bakteriobójczy, żółciopędny,
przeciwgrzybiczny, obniża poziom cholesterolu
i ciśnienie krwi stosowany w biegunkach,
schorzeniach dróg oddechowych"
Drapacz lekarski;"w zielu: związki goryczowe (m.in. knicyna),
olejki eteryczne, poliacetyleny, flawonoidy,
garbniki";odwar z ziela środek pobudzający czynności
żołądka i wydzielanie żółci knicyna ma działanie
bakteriostatyczne
Dziewanna;"w kwiatach: olejek eteryczny, glikozydy";"kwiat stosowany jako lek łagodnie wykrztuśny,"
wielkokwiatowa;"flawonowe, krocetyna, karoten, saponiny
trójterpenowe";dezynfekcyjny w schorzeniach górnych dróg
oddechowych
Dziurawiec;"w zielu i kwiatach: hiperycyna, hiperyna,
glikozydy flawonolowe (hiperozyd, rutozyd,
kwercytryna), olejek eteryczny, garbniki,
kwas kawowy";"ziele z kwiatami wewnętrznie lek w schorzeniach
wątroby i przewodu pokarmowego, kamicy
żółciowej, stanach zapalnych dróg żółciowych,
nerwobólach, bezsenności zewnętrznie stosowany
na trudno gojące się rany, odmrożenia, w stanach
zapalnych gardła i jamy ustnej"
Fiołek trójbarwny;"w zielu: flawonoidy (rutyna, kwercetyna),";napar z ziela w stanach zapalnych dróg
zw. bratkiem polnym;"antocyjany, garbnik, karotenoidy, saponinę,
olejek eteryczny";"moczowych, uszkodzeniach nerek, w dermatozach
na tle złej przemiany materii"
Głóg jednoszyjkowy;"w kwiatach i liściach: flawonoidy (witeksyna),";"z kwiatostanu lek nasercowy, tonizujący naczynia"
i dwuszyjkowy;"rutozyd, kempferol, fenolokwasy, kwasy
trojterpenowe, aminy, olejek eteryczny,
garbniki, związki kumarynowe w owocach:
kwasy organiczne, cukry, witamina C,
karotenoidy, garbniki";"wieńcowe, uspokajający
z owoców lek nasercowy,
regulujący ciśnienie krwi,
uspokajający,, przy bezsenności"
Goryczka żółta;"w korzeniu: gorzkie substancje
(gencjopikrozyd, amarogentyna), alkaloidy
(gencjanina, gencjalutyna)";preparaty z korzenia lek w chorobach przewodu
pokarmowego i środek polepszający apetyt
oraz trawienie
Jałowiec pospolity;"w owocach: związki żywicowe i goryczowe,
olejek eteryczny zawierający gł. terpeny
(alfa- i betapinen, kadynen, kamfen,
mircen, limonen), terpinenol";"owoce wyciąg z nich podawany doustnie jest
silnym środkiem moczopędnym olejek wewnętrznie
(w małych dawkach) działa żółciopędnie, zewnę-
trznie lek przeciwbólowy, do pielęgnacji włosów"
Jarząb pospolity;"w owocach: kwasy organiczne (jabłkowy,";odwar z owoców lek w nieżytach przewodu
(jarzębina);"cytrynowy, bursztynowy, sorbinowy), sorbitol,
sorboza, karotenoidy,
witaminy C, E, PP, garbniki";"pokarmowego, przewlekłej biegunce,
schorzeniach wątroby, pęcherzyka żółciowego
"
Jasnota biała;"w kwiatach: olejek eteryczny, garbniki";kwiat wewnętrznie lek w zaburzeniach
"(biała pokrzywa,";"katechinowe, śluz, saponiny trojterpenowe,";"miesiączkowania, środek tzw. czyszczący krew,"
głucha pokrzywa);"flawonoidy (rutyna, kwercymetryna), glikozud
irydoidowy, związki aminowe";ułatwia usuwanie szkodliwych metabolitów
zewnętrznie w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła
Jemioła pospolita;"w zielu: związki aminowe (acetylocholina,
histamina, cholina), wiskotoksyna, syringozyd,
trójterpeny (lupeol, kwas oleanowy), kwasy
organiczne (m.in. kawowy, aminomasłowy)";"ziele stosowane jako środek obniżający ciśnienie
krwi, w miażdżycy tętnic, przeciwkrwotoczny,
w chorobach nowotworowych
"
Kokoryczka wonna;"w korzeniu: asparagina, flawonidy, saponiny,
kwasy organiczne, glikozydy nasercowe kardenolidowe";"korzeń środek antyseptyczny,
przeciwcukrzycowy i przeciwbiegunkowy"
Konwalia majowa;"w zielu: glikozydy nasercowe kardenolidowe
(konwalozyd, konwalatoksyna, lokundiozyt),
saponiny steroidowe, flawonoidy (izoramnetyna,
kwercetyna), kwasy organiczne (chelidonowy)
w kwiatach: olejek eteryczny (farnezol)
w nasionach: konwalozyd";"ziele napar i nalewka są cennymi lekami
nasercowymi, także moczopędnymi
surowiec do otrzymywania czystych glikozydów"
Koper włoski;"w owocach: olejek eteryczny (anetol, fenchon,";"owoce lek wykrztuśny, wiatropędny, na żołądek,"
(fenkuł włoski);"metylochawikol, pinen)";pobudzający trawienie oraz laktację
Kozłek lekarski;"w korzeniu i kłączu: olejek eteryczny, terpeny
(pinen, felandren), seskwiterpeny (kariofilen,
kadinen), fenole, alkohole (terpineol, borneol),
garbniki, glikozyd trójterpenowy (walerozyd A),
alkaloidy monoterpenowe (walerynina)";"korzeń i kłącze leki uspokajające (histeria,
bezsenność), przeciwskurczowe,
przeciwpadaczkowe, łagodnie psychotropowe
oraz geriatryczne"
Kruszyna pospolita;"w korze: antraglikozydy (glukofrangulina,
franguloemodyna, frangulina), alkaloidy
peptydowe, flawonoidy, garbniki w owocach:
antrazwiązki, garbniki, saponiny, flawonoidy";"kora środek rozwalniający, żółciopędny,
czyszczący krew owoce działają rozwalniająco
i żółciopędnie"
Krwawnik pospolity;"w zielu: olejek eteryczny (azulen, tujon,
cyneol, pinen, borneol), substancja goryczowa
(archileina), flawonoidy, kwasy organiczne,
związki azotowe, garbniki";"ziele lek przeciwkrwotoczny, wzmacniający,
czyszczący krew, na żołądek i pobudzający apetyt
zewnętrznie stosowany w stanach zapalnych skóry"
Lawenda lekarska;"w kwiatach: olejek eteryczny (linalol, pinen,
geraniol, furfurol, borneol, cineol), garbniki,
kwasy organiczne, związki mineralne, antocyjany";"kwiaty środek uspokajający, przeciwskurczowy,
antyseptyczny, lek poprawiający trawienie,
wiatropędny zewnętrznie działa odkażająco
i przeciwbólowo"
Len zwyczajny;"w nasieniu: lipidy, śluz, glikozydy cyjanogenne
(linamaryna, lotaustralina), fitosterole,
kwasy organiczne";nasiona lek osłaniający w stanach zapalnych
przewodu pokarmowego i dróg oddechowych
oraz lekko przeczyszczający zewnętrznie
stosowany w formie kataplazmów jako środek
przeciwzapalny wyciąg śluzowy w stanach
zapalnych oczu i jamy ustnej
Lipa drobnolistna;"w kwiatostanie: olejek eteryczny, glikozyd";"kwiatostan (odwar) lek napotny, rozkurczający,"
i szerokolistna;"(tiliacyna), garbniki, flawonoidy (hesperetyna,
hesperedyna, rutyna), trójterpen (tarakserol),
saponiny, kwasy organiczne";"moczopędny, osłaniający, stosowany przy
przeziębieniach, grypie, kaszlu, w schorzeniach
dróg moczowych i żołądkowych zewnętrznie
do płukania gardła, kąpieli i okładów"
Mącznica lekarska;"w liściach: glikozydy fenolowe (arbutyna,
metyloarbutyna), flawonoidy (izokwercytryna),
hydrochinon, garbniki, kwasy organiczne
(galusowy, chinowy), związki żywicowe";"liście (odwar) lek uspokajający, ułatwiający
trawienie, stosowany przy zakażeniach dróg
moczowych i przewodu pokarmowego"
Melisa lekarska;"w liściach: olejek eteryczny (cytral, geraniol,";"liście (napar) lek uspokajający, przeciw bakteryjny"
(pszczelnik lekarski);"linalol, cytronelol), saponiny trójterpenowe,
związki cukrowe (stachioza), garbniki, wit. C";"i wirusowy, przeciwskurczowy zewnętrznie używany
do kąpieli olejek melisowy stosowany w lecznictwie"
Mięta pieprzowa;"w zielu: olejek eteryczny (gł. mentol), menton,
mentonen, piperyton, pinen i in. flawonoidy,
kwasy organiczne, gorycz";"ziele środek pobudzający apetyt i czynności
trawienne żołądka, przeciwskurczowy,
uśmierzający bóle, przeciwzakaźny"
Mniszek pospolity;"w korzeniu: inulina, gorycz (taraksacyna),";odwar z suchych korzeni i sok ze świeżych korzeni
(lekarski);"garbniki, inozyt, trójterpeny, fitostrole w soku
mlecznym: lakton (laktukopikryna), politerpeny, żywice"; lek na schorzenia wątroby i moczopędny oraz
przeciwskurczowy
Nagietek lekarski;"w kwiatach: flawonoidy, olejek eteryczny,
trójterpeny (arnidiol, faradiol), saponozydy
trójterpenowe, kalendyna, karotenoidy ";"odwar z kwiatów lek w stanach zapalnych przewo-
du pokarmowego, przy bolesnym miesiączkowaniu
zewnętrznie przy uszkodzeniach skóry i śluzówek"
Naparstnica;"w liściach: digitoksoza (dezoksycukier),";z liści lek nasercowy i przy niewydolności
purpurowa;"glikozydy kardenolidowe (m.in. digitoksyna,
purpureaglikozydy A i B, gitoksyna),
flawonoidy, związki antrachinonowe,
saponozydy steroidowe (digitonina, digitogenina)";krążenia pochodzenia sercowego
Podbiał pospolity;"w liściach i kwiatach: olejek eteryczny,
garbniki, gorycz, flawonoidy, fitosterole,
kwasy polifenolowe (galusowy), związki śluzowe";"napar z liści lek w nieżytach dróg oddechowych,
astmie, uporczywym kaszlu zewnętrznie przy
skaleczeniach, stłuczeniach, owrzodzeniach skóry"
Pokrzywa zwyczajna;"w liściach i zielu: flawonoidy, garbniki, kwasy
organiczne we włoskach parzących: aminy,
kwas mrówkowy w korzeniu: sole mineralne";"odwar z liści środek moczopędny, przeciw-
krwotoczny, przeciwbiegunkowy lek przy
niedoborze witamin A,C,K oraz przeciwcukrzycowy
w leczeniu łojotoku, łupieżu, przeciwko wypadaniu
włosów korzenie i nasiona lek w kamicy nerkowej"
Prawoślaz lekarski;"w korzeniach: pektyny, aspargina, betaina,
śluz, pochodne flawonowe w liściach: związki
flawonowe, sole mineralne, pektyny ";odwar z korzeni i liści leki w nieżytach przewodu
pokarmowego i dróg oddechowych składnik wielu
preparatów przeciwkaszlowych
Róża dzika;"w owocach i kwiatach: witaminy C, B, E, K, P,
olejek eteryczny, sacharoza, kwasy organiczne
(jabłkowy, cytrynowy), flawonoidy, garbniki";"środek ściągający, moczopędny, żółciopędny
z owoców preparaty witaminowe zewnętrznie do
płukania jamy ustnej"
Rumianek pospolity;"w kwiatach: olejek eteryczny (bisabolol,
chamazulen, farnezen), garbniki, glikozydy
flawonoidowe (epigenina, luteolina), związki
kumarynowe, gorycz, inozytol, kwasy
organiczne (walerianowy, salicylowy), cholina";"napar z kwiatów wewnętrznie lek w dolegliwościach
i stanach zapalnych przewodu pokarmowego, dróg
moczowych i bolesnym miesiączkowaniu
zewnętrznie w stanach zapalnych skóry
i błon śluzowych"
Skrzyp polny;"w zielu: flawonoidy (izokwercytryna,
galuteolina), saponina, alkaloid nikotyna,
karotenoidy, kwasy organiczne";"napar z ziela lek w stanach zapalnych dróg
moczowych, miażdżycy naczyń, środek pomocniczy
w gruźlicy płuc zewnętrznie przeciw wypadaniu
włosów i w chorobach skóry"
Szałwia lekarska;"w liściach: olejek eteryczny (cyneol, tujon,
borneol, pinen), sapogeniny trójterpenowe
(kwasy ursolowy i oleanolowy), garbniki,
flawonoidy (apigenina, luteolina), witaminy
(B1, C), kwasy organiczne,
gorycz (pikrosalwina)";"napar z liści wewnętrznie w dolegliwościach
trawiennych, stanach zapalnych przewodu
pokarmowego, zatruciach, nadmiernym poceniu się
(np. w gruźlicy) zewnętrznie lek dezynfekujący,
w chorobach skóry, stanach zapalnych jamy ustnej,
gardła, dziąseł"
Świetlik lekarski;"w zielu: glikozyd irydoidowy (aukubina),
garbniki, gorycze, związki żywicowe, kwasy
fenolowe (chlorogenowy, cynamonowy,
kawowy), związki kumarynowe";"napar i preparaty z liści stosowane zewnętrznie
jako środek ściągający i przeciwzapalny
w chorobach oczu, zmęczeniu wzroku"
Tymianek pospolity;"w zielu: olejek eteryczny (tymol, karwakrol,";"napar i syrop z ziela lek wykrztuśny, w nieżytach"
(macierzanka;"cymol, pinen, linalol), garbniki, kwasy";"górnych dróg oddechowych, dolegliwościach"
pospolita);"fenolowe (kawowy, chlorogenowy), gorycze,
saponiny, flawonoidy (luteolina), kwasy
oleanolowy i ursolowy";"trawiennych zewnętrznie do dezynfekcji skóry,
kąpieli wzmacniających"
Wiesiołek dwuletni;w nasionach: olej o dużej zawartości kwasu
gamma-linolowego;"preparaty z nasion i oleju lek zwiększający
odporność organizmu (m.in. przy guzach piersi),
w dolegliwościach menopauzy i łuszczycy
napar z liści i korzenia na uspokojenie
spazmatycznego kaszlu"
Żywokost lekarski;"w korzeniu: związki żywicowe, alkaloidy
pirolizydynowe (cynoglosyna, symfityna,
echionatyna), śluz, garbniki,
alantoina, trójterpeny";"wyciąg z korzenia wewnętrznie w stanach
nieżytowych żołądka i jelit, nieżytach gardła
i krtani zewnętrznie lek osłaniający,
przeciwzapalny, przyspieszający gojenie się ran"